Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και μακροσκελείς συνεντεύξεις που έχω πάρει είναι σίγουρα αυτή που θα διαβάσετε στις παρακάτω γραμμές. Οι DEMORALIZE είναι ένα νέο συγκρότημα που κινείται στα όρια του συμφωνικού Power Metal και προς το παρόν μας έχουν παρουσιάσει ένα EP αλλά και ένα single που σηματοδοτεί και τη νέα, δυναμική αρχή που κάνουν. Ο Άρης Νικολέρης, μπασίστας και ιδρυτής της μπάντας, και ο Μιχάλης Καρασούλης, ο νέος τραγουδιστής τους, μας αφιέρωσαν πάνω από 1,5 ώρα ώστε να μιλήσουμε για τη μπάντα, το πρώτο τους άλμπουμ που ετοιμάζεται, τη μουσική, ακόμα και για την τεχνητή νοημοσύνη!
– Καλησπέρα Άρη και Μιχάλη! Καλώς ήρθατε στο THE GALLERY. Πριν ξεκινήσουμε θα ήθελα να σας δώσω συγχαρητήρια για την εμφάνισή σας στο METALDAYS GREECE FORCE! Είστε σχετικά νέοι στον χώρο οπότε αρχικά μιλήστε μου λίγο για τη μπάντα και πως ξεκινήσατε.
Άρης Νικολέρης: Η μπάντα ξεκίνησε το 2016 από τον lead κιθαρίστα (Κώστας Ρήγγας) και εμένα. Μετά από αρκετές αλλαγές μελών τα πρώτα αρκετά χρόνια (έχουμε φτάσει πλέον τα 8 χρόνια) φτάσαμε σε ένα σταθερό line up και βγάλαμε ένα EP τον Σεπτέμβριο του 2022, το «Dragon’s Call». Μετά από αυτό είχαμε και άλλες αλλαγές μελών και λόγω αυτής της κατάστασης δεν είχαμε κάνει κάποια live ή κάτι σχετικό. Τελικά, η μπάντα έφτασε στο σχεδόν τελικό της line up, όταν βγάλαμε πέρυσι το single «The Beginning» στο οποίο είχαμε και τον Μιχάλη στα φωνητικά. Αυτή τη στιγμή στην μπάντα είμαστε εγώ στο μπάσο και στα backing vocals, o Μιχάλης (Καρασούλης) στα φωνητικά, έχουμε 2 Κωστάδες στις κιθάρες (Κοσμόπουλος και Ρήγγας) και ο Διονύσης στα keyboards. Αφήνω ένα ερωτηματικό για τα drums καθώς δεν έχουμε καταλήξει ακόμα. Το METALDAYS όπως ανέφερες ήταν το πρώτο μας live και τώρα σε αυτή τη φάση ψάχνουμε να κάνουμε και κάποια ακόμα live μέχρι να βγει ο πρώτος μας ολοκληρωμένος δίσκος που ελπίζουμε να είναι στις αρχές του 2025.
– Ανέφερες ότι υπάρχει μια δυσκολία να βρεθούν σταθερά μέλη για μια νέα μπάντα. Είναι κάτι που μου το έχουν πει και άλλοι μουσικοί του χώρου. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό ειδικά στη metal; Να βρεθεί δηλαδή μια σταθερή ομάδα από την αρχή και να δουλέψει η μπάντα απερίσπαστα.
Μιχάλης Καρασούλης: Αυτό που λες αγγίζει πολλά θέματα. Διότι δεν είναι μόνο το πλαίσιο της μπάντας αλλά και το τι είναι η metal στην Ελλάδα. Η μουσική που εμείς προσπαθούμε να παίξουμε έχει πολλές απαιτήσεις, καλώς ή κακώς, παικτικά. Είναι κάτι πολύ σημαντικό. Δεν είναι μόνο ο χρόνος για τις πρόβες αλλά και ο χρόνος που απαιτείται για μελέτη. Δεν φτάνει μόνο να ταιριάξεις αλλά και να μπορείς. Πολλές φορές βλέπουμε παιδιά τα οποία έχουν όλη τη διάθεση είτε να είναι full time σε σχέση με projects που ήδη τρέχουνε είτε και με τα δικά τους projects. Έχουνε δουλειές και οικογένεια και ο χρόνος που μένει είναι για ένα μόνο project. Θα σου πω γενικά ότι όπως ξέρεις, η μπάντα είναι μια ομάδα με πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες και όλοι αυτοί οι διαφορετικοί χαρακτήρες έχουν τα δικά τους θέλω, τους πετυχαίνουμε σε διαφορετικές φάσεις της ζωής τους και αυτά τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Όπως και σε κάθε ανθρώπινη σχέση. Απλά όταν είμαστε όλο και περισσότεροι το πράγμα γίνεται πιο πολυσύνθετο οπότε φαντάσου ότι οι DEMORALIZE για παράδειγμα που έχουν μια 8ετή ιστορία ας πούμε, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν και να κάνουν το πρώτο τους live έπρεπε να βρεθούμε όλοι στο κατάλληλο μέρος, οι κατάλληλοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή. Και πάλι δεν το καταφέραμε στο 100% όπως είδες γιατί ο Δημήτρης Ζαρίδας που μας έκανε την τιμή να παίξει μαζί μας ήταν guest.
-Για κάποιον που δεν έχει ακούσει καθόλου τη μουσική σας, πως θα περιγράφατε το είδος της metal που παίζετε;
Α.Ν: Για να περιγράψουμε το είδος που παίζουμε μπορούμε να πούμε απλά ότι είναι συμφωνικό power metal. Το συγκεκριμένο είδος όμως έχει πάρα πολλές προεκτάσεις. Για παράδειγμα συμφωνικό power metal μπορεί να πει κανείς ότι παίζουν οι RHAPSODY. Πολύ χαρακτηριστικό. Μπορεί όμως να χαρακτηρίσει έτσι και τους NIGHTWISH, τους STRATOVARIUS αν και αυτοί πάνε πιο πολύ προς το Progressive. Αυτό που θα πω είναι ότι πέρα από τον τίτλο του συμφωνικού Power metal, ο σκοπός των DEMORALIZE είναι να δημιουργούμε μουσική που θα μπορεί να την ακούσει ο οποιοσδήποτε. Είναι κάτι το οποίο πιστεύω πως όποιες μπάντες το καταφέρνουν, είναι πολύ μεγάλη επιτυχία. Όπως για παράδειγμα οι BLIND GUARDIAN που λίγο πολύ αρέσουν σε όποιον και να βάλεις να τους ακούσει. Δεν υπάρχει περίπτωση. Είτε ακούει metal, είτε ακούει rock…ακόμα και όσοι ακούνε pop. Οπότε θα έλεγα ότι προς τα εκεί βαδίζουμε. Σε κάτι το οποίο να μπορεί να έχει απήχηση σε όλο το μουσικό φάσμα και όλους τους ακροατές.
-Ποιες μπάντες ή καλλιτέχνες έχετε, ας πούμε, ως πρότυπα ή έμπνευση. Είτε για τους DEMORALIZE είτε και προσωπικά;
Α.Ν.: Αυτό είναι προσωπικό του καθένα. Θα ρωτήσεις τα 5 άτομα της μπάντας και θα σο δώσουνε 5 διαφορετικές απαντήσεις. Αλλά μπορώ να σου πω ότι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που επηρέασαν και τη μουσική μας είναι οι RHAPSODY, οι SYMPHONY X, οι DRAGONFORCE, οι SABATON. Όσον αφορά το παίξιμο του καθενός, θα σου πούμε διαφορετικούς μουσικούς. Για παράδειγμα αν ρωτήσεις τον κιθαρίστα μας μπορεί να σου πει ο Petrucci των DREAM THEATER και δεν έχει καμία σχέση με συμφωνικό metal. Ο άλλος μας κιθαρίστας γουστάρει πολύ PARKWAY DRIVE. Οπότε πιστεύω ότι κάποια στιγμή μέσα στα κομμάτια μας μπορεί να ακούσεις κάτι από PARKWAY DRIVE και ας μην έχουν καμία σχέση με εμάς.
Μ.Κ.: Εγώ πάντως πριν λίγο άκουγα Alan Parsons το οποίο ουδεμία σχέση έχει με το είδος μουσικής που παίζουμε. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι σίγουρα η μουσική πηγάζει από τις καταβολές του καθενός αλλά ακόμα και αυτό είναι λίγο ρευστό. Δηλαδή, εξελισσόμαστε με τα χρόνια, επηρεαζόμαστε. Και εγώ περνάω διάφορες φάσεις από rock μέχρι metal. Αυτό το διάστημα ακούω JOURNEY, QUEEN και Alan Parsons και λίγο WHITESNAKE. Κάποτε είχα εμμονή με τους NIGHTWISH ή τους BLIND GUARDIAN. Αυτό το πράγμα εξελίσσεται αλλά είμαι σίγουρος ότι στη μουσική μας κρύβονται από πίσω αυτές οι επιρροές που ανέφερε ο Άρης.
–Αυτό είναι και το ωραίο κατά τη γνώμη μου. Να ανακαλύπτεις πράγματα που δεν είναι εμφανή από μια πρώτη ακρόαση.
Μ.Κ.: Αυτό που λες είναι πολύ ενδιαφέρον και θα το θέλαμε και εμείς. Και νομίζω θα συμφωνήσει και ο Άρης. Το να φανούν οι επιρροές μας οι οποίες είναι και λίγο έξω από το metal στερεότυπο, με την καλή έννοια. Σχετίζεται και με αυτό που είπε ο Άρης πριν σχετικά με την ευρεία απήχηση. Όλες αυτές οι μπάντες της metal είτε της ευρύτερης metal είχαν ένα κοινό, είχαν ωραία ρεφρέν, ωραίες μελωδίες που μπορούσαν να τραγουδιστούν. Είχαν αυτό το χαρακτηριστικό. Και παράλληλα να υπάρχει και ένα μουσικό ενδιαφέρον αφού πιστεύω ότι υπάρχει χώρος για όλα.
Α.Ν.: Να κάνω μια παρένθεση εδώ και να πω ότι υπάρχει ένα κομμάτι των ALAN PARSONS PROJECT που λέγεται «Lucifer», το οποίο είναι ορχηστρικό και έπαιξε τεράστιο ρόλο στη μουσική μας ως έμπνευση. Όχι τόσο το ίδιο το κομμάτι αλλά γενικά σαν ιδέα. Είναι πολύ μπροστά από την εποχή του.
–Πάμε λίγο στο METALDAYS. Πώς ήταν η εμπειρία αλλά και η όλη διαδικασία μέχρι να φτάσετε στον τελικό;
Α.Ν.: Σχετικά με τη διαδικασία που λες, είχε βγει μια ανακοίνωση από την εταιρεία που έχει αναλάβει το METALDAYS στην Ελλάδα και καλούσε τις μπάντες να κάνουν μια αίτηση για τον διαγωνισμό που θα κρίνει το ποιοι θα πάνε στο METALDAYS. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και με το WACKEN. Οπότε έκανα και εγώ την αίτηση χωρίς να έχω συγκεκριμένες προσδοκίες και ξαφνικά επικοινώνησαν μαζί μου και μου είπαν ότι έχουμε επιλεχθεί να παίξουμε. Από εκεί και πέρα δεν γνωρίζω περισσότερες λεπτομέρειες. Για τη διοργάνωση, θα πω ότι ήταν μια αρκετά ευχάριστη εμπειρία, δεν υπήρχαν ιδιαίτερα περίεργες καταστάσεις που συμβαίνουν σε διάφορα live και γενικά όλα κύλησαν αρκετά ομαλά. Είμαι πολύ χαρούμενος με το πώς ο κόσμος ανταποκρίθηκε στο live. Πρέπει να είχε τουλάχιστον 250 άτομα με βάση και αυτά που έβλεπα με τις προπωλήσεις και μόνο. Ακόμα και όταν παίζαμε εμείς που ήμασταν πρώτοι χρονικά, το μαγαζί ήταν γεμάτο. Έπαιξε μεγάλο ρόλο σε αυτό η προσπάθεια που έκαναν οι μπάντες και η διοργάνωση να διαφημιστεί το live, να έρθει όσο περισσότερος κόσμος γίνεται, να έρθουν άτομα δικά μας. Για παράδειγμα εμείς είχαμε 55 άτομα δικά μας από κάτω.
-Ήταν φανερό αυτό που λες αφού κάθε φορά που άλλαζε η μπάντα που έπαιζε, άλλαζαν και οι φάτσες των ατόμων που κάθονταν μπροστά. Το καλό όμως ήταν ότι όταν άλλαζε η μπάντα, ο κόσμος της δεν έφευγε από το μαγαζί. Απλά πήγαινε πιο πίσω και άκουγε και τις υπόλοιπες μπάντες. Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να σηκωθεί και να φύγει ένα μέρος του κοινού όταν τελειώσει η μπάντα που του αρέσει.
Α.Ν.: Γενικά όλες οι μπάντες είχαν αρκετό κόσμο και έπαιξαν σε ένα γεμάτο μαγαζί. Βέβαια σε ένα live που είναι 4 άσχετες μεταξύ τους μπάντες, όσον αφορά το είδος μουσικής που παίζουν είναι πολύ πιθανό να φύγουν κάποιοι στη μέση της βραδιάς ή να βγουν έξω. Αυτό δεν συμβαίνει τόσο έντονα σε ένα live που θα είναι πιο ξεκάθαρο το είδος μουσικής που θα παιχτεί. Παρόλα αυτά, ήταν πολύ ευχάριστο ότι το μαγαζί ήταν συνέχεια γεμάτο.
Μ.Κ.: Επειδή όλο αυτό γίνεται και σε ένα μικρότερο πλαίσιο και ο καλλιτέχνης όταν τελειώνει κατεβαίνει και γίνεται μέρος του κοινού καταλαβαίνεις ότι πάντα θα υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Ήταν ευτυχές ότι δεν υπήρχαν πολλές απώλειες αφού τα άτομα της κάθε μπάντας θα θέλουν να μιλήσουν με τα μέλη της μπάντας. Από μόνο του αυτό είναι μεγάλη επιτυχία για όλες τις μπάντες. Ότι ακούστηκε η μουσική τους και στο κοινό των άλλων μπαντών. Αυτό είναι και το νόημα.
– Γενικά, πόσο σημαντικό πιστεύετε ότι είναι το κομμάτι των συναυλιών στην πορεία μιας μπάντας;
Μ.Κ.: Μιας και το αναφέρεις θα σου πω ότι για εμάς είναι θέμα με διπλή σημασία. Πρώτον έχει να κάνει με εμάς, με τα μέλη της μπάντας. Δώσαμε ένα στοίχημα, να δώσουμε το πρώτο μας live, να δούμε ο ένας τον άλλον σε συνθήκες συναυλίας ώστε να μάθουμε ο ένας τον άλλον μέσα από αυτή τη διαδικασία. Οπότε έχει να κάνει και με την εσωτερική λειτουργία της μπάντας πέρα από το να ακουστεί η μουσική μας. Το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε ο ένας τον άλλον και αυτό απεικονίζεται και έξω. Δεν υπάρχει μπάντα που να έχει κάνει συνθετική επιτυχία, ως μπάντα όχι ως σόλο project, και να μην έχουν τριφτεί τα μέλη μεταξύ τους. Σιγά σιγά αυτό το πράγμα πολλαπλασιάζεται. Όσον αφορά το προφανές, όλοι θέλουμε η μουσική μας να ακουστεί όχι μόνο μέσα από κάποια ηχεία ή πίσω από μια οθόνη αλλά να δούμε και πώς η μουσική μας γράφει και αν μπορούμε να αποδώσουμε αυτό που παίζουμε σε ένα δίσκο και ζωντανά. Να ξέρει ο ακροατής ότι υπάρχει μια ειλικρινής σχέση με τον μουσικό. Δηλαδή, αν ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να περάσει στον ακροατή ζωντανά αυτό που αποτύπωσε στο στούντιο είναι λίγο απογοητευτικό για το κοινό. Εμείς προσπαθούμε να σταθούμε στο ύψος της μουσικής που γράψαμε με τις συνθήκες που έχουμε.
Α.Ν.: Επειδή αυτό που λέτε είναι αρκετά ενδιαφέρον, θα ήθελα να προσθέσω κάποια πράγματα. Νομίζω ότι το όνειρο του κάθε μουσικού είναι κάποια στιγμή στη ζωή του να παίξει μπροστά σε 50.000 άτομα σε ένα στάδιο. Και όσες μπάντες το κατάφεραν αυτό σίγουρα ξεκίνησαν από μια μικρή μουσική σκηνή και έκαναν χιλιάδες live για να φτάσουν στο σημείο να παίξουν σε sold out στάδιο. Αν καθίσουμε και ψάξουμε την ιστορία της κάθε μπάντας, των πιο καινούργιων ιδιαίτερα, παρατηρούμε ότι οι ιστορίες είναι αρκετά παρόμοιες. Έβγαλαν το πρώτο τους δίσκο και βγήκαν κατευθείαν για tour. Αν δε βγει σε περιοδεία μια μπάντα, να τη δει ο κόσμος και το αποτέλεσμα που θα βγαίνει στο live να είναι αντίστοιχο του δίσκου, δε γίνεται να προχωρήσει και να φτάσει σε ένα υψηλότερο επίπεδο. Είναι πάρα πάρα πολύ λίγα τα αντίθετα παραδείγματα, και κυρίως μιλάμε για one man project όπως οι BATHORY.
-Πείτε μου ένα ονειρικό συναυλιακό line up στο οποίο θα θέλατε να συμμετέχετε. Με βάση τις προτιμήσεις σας αλλά και τι πιστεύετε ότι θα έδενε καλύτερα με τους DEMORALIZE.
Α.Ν.: Αυτό είναι εύκολο. Είχα πάει σε αυτή τη συναυλία πριν περίπου 2 χρόνια. Ήταν RHAPSODY OF FIRE, BLIND GUARDIAN, SABATON και νομίζω και οι EPICA.
–Λογικά αναφέρεσαι στο προπέρσινο Release. Νομίζω οι RHAPSODY ήταν σε άλλη μέρα αλλά καταλαβαίνω τι θες να πεις.
Α.Ν.: Όταν ήμουν εκεί σκεφτόμουν ότι εδώ θα έπρεπε να είμαστε και εμείς και να παίζουμε κάτω από αυτά τα ονόματα.
Μ.Κ.: Συμφωνώ και εγώ. Με βάση τη μουσική μας νομίζω ότι ο Άρης το κάλυψε τέλεια. Από εκεί και πέρα όλοι έχουμε τα είδωλά μας. Εγώ θα ήθελα να βρεθώ κάπου κοντά στη σκηνή με ανθρώπους που νιώθω ότι έχουν αφήσει ιστορία, όπως οι BLIND GUARDIAN, οι SABATON αλλά και άλλα ονόματα που μπορεί να μην ταιριάζουμε ιδιαίτερα μουσικά αλλά εμένα με στιγμάτισαν.
-Ανφερθήκατε στους SABATON και με ιντριγκάρετε να ρωτήσω αν μπορείτε να εξηγήσετε το γεγονός ότι οι SABATON είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα συγκροτήματα και πολλοί οπαδοί της extreme, κυρίως, metal δεν μπορούν ούτε να τους ακούσουν.
Α.Ν.: Το ίδιο ίσχυε και για τους NIGHTWISH που οι μισοί έκοβαν φλέβες και οι άλλοι μισοί τους έκραζαν. Αλλά στην τελική αυτό που μένει είναι ότι οι NIGHTWISH ήταν η μεγαλύτερη Ευρωπαϊκή μπάντα για πάρα πολλά χρόνια και οι SABATON είναι αυτή τη στιγμή η top Power Metal μπάντα με διαφορά χιλιομέτρων. Για μένα αυτό που κάνουν οι SABATON ξεφεύγουν από τα όρια του εμπορικού. Έχουν δημιουργήσει μια ολόκληρη υποκουλτούρα την οποία τροφοδοτούν συνέχεια. Για παράδειγμα έχουν δικό τους κανάλι στο οποίο ανεβάζουν βίντεο εξηγώντας τα ιστορικά γεγονότα και τις μάχες πίσω από τα τραγούδια τους. Αυτό δεν το έχει κάνει καμία άλλη μπάντα και ήταν μια καταπληκτική ιδέα.
–Πόσο ευκολότερο ή δυσκολότερο είναι πλέον για μια νέα μπάντα να ξεκινήσει και να κάνει γνωστή τη μουσική της; Από τη μία πλευρά, έχουμε τα social media και όλες τις σχετικές πλατφόρμες που μπορείς να ανεβάσεις την μουσική σου και να την ακούσει ο κόσμος. Από την άλλη είναι τόσα πολλά τα συγκροτήματα και τόση η πληροφορία που παίρνουν οι ακροατές που έχω την αίσθηση ότι είναι ευκολότερο να χαθεί ακόμα και μια καλή δουλειά. Είναι καλύτερα τώρα ή παλιότερα τελικά που υπήρχε δυσκολία να ακούσεις ένα καινούργιο τραγούδι αλλά όταν το άκουγες μπορεί να σου έμενε παραπάνω. Πώς το βλέπετε;
Μ.Κ.: Πιστεύω ότι η άποψή μου με τον Άρη συγκλίνει σε αυτό το θέμα. Θα σου πω αρχικά γενικά για τη μουσική και μετά για την μπάντα. Έχει χαθεί λίγο αυτή η αξία του να ακούσεις ένα κομμάτι. Η αξία που προκύπτει από την αξία που το κομμάτι έχει, ένα cd, ένα βινύλιο αλλά και το χρόνο που οφείλεις να αφιερώσεις από τη στιγμή που έχεις δώσει αυτή την αξία. Όταν εμείς έχουμε αυτή την εύκολη πρόσβαση και όλη αυτή την πληροφορία, η μουσική πολλές φορές καταλήγει να είναι white noise. Η μουσική συνοδεύει μία άλλη κατάσταση, κάνουμε κάτι και παράλληλα ακούμε μουσική, δουλεύουμε με τη μουσική, αφήνουμε μία λίστα να τρέχει και μετά δε θυμόμαστε καν τι ακούσαμε. Παλιά, ανοίγαμε έναν δίσκο, διαβάζαμε τους στίχους και μετά ακούγαμε το κομμάτι. Και καταλαβαίναμε τι θέλει να πει ο δημιουργός. Πολλές φορές περνάνε στο ντούκου συνθέσεις που έχουμε ακούσει αλλά δεν έχουμε προσέξει ποτέ τι λένε. Από εκεί και πέρα, μεγαλύτερη απόδειξη είναι η νόρμα που υπάρχει στο Youtube και στα σχετικά site να συνοδεύουν το τραγούδι με ένα βίντεο. Δηλαδή πλέον χρειαζόμαστε και ένα ακόμα ερέθισμα. Δεν μας φτάνει ο ήχος. Χρειαζόμαστε και εικόνα. Αλλά τα θέλουμε και αυτά έτοιμα. Δε θες να μυρίσεις το βινύλιο ή να ξύσεις το χαρτάκι με τους στίχους και να ακούσεις τον ήχο. Το θέλουμε όλο έτοιμο και τελικά όλοι αναλωνόμαστε στην προσπάθεια να κάνουμε το κάτι παραπάνω και ξεχνάμε πολλές φορές τη μουσική. Όσον αφορά τις μπάντες και τον χώρο που κινούμαστε, θα σου πω ότι ο ελληνικός χώρος όσο ανοιχτός είναι όσον αφορά τα social media και τις πλατφόρμες τόσο κλειστός είναι σα σκηνή. Έχουμε μάθει να ακούμε αυτό που μας βολεύει και που έχουμε συνηθίσει,. Είμαστε γεμάτοι με αυθεντίες και είμαστε καχύποπτοι απέναντι στη μουσική. Καλά κάνουμε και έχουμε τις αυθεντίες αλλά αυτές νομίζω προέκυψαν από μία έλλειψη καχυποψίας που υπήρχε στο παρελθόν. Όμως έτσι δε δίνουμε την ευκαιρία σε κάποιο νέο να μιλήσει και να δούμε τι έχει να μας πει. Αν δώσουμε την ευκαιρία και το χρόνο μας, μπορεί η πρώτη προσπάθεια να μην είναι καλή αλλά η δεύτερη να είναι.
–Οπότε πρακτικά τελικά πόσο εύκολο είναι για μια μπάντα να μπει στο χώρο; Από οικονομικής πλευράς, από το θέμα των γνωριμιών, των διασυνδέσεων.
Α.Ν.: Θα συνδέσω αυτή την ερώτηση με μια από τις πρώτες ερωτήσεις σου που αφορούσε τα μέλη. Αυτό που λες τώρα είναι και λόγος γιατί πάρα πολλές μπάντες δεν καταφέρνουν ποτέ να κρατήσουν ένα σταθερό line up. Η τριβή που πρέπει να περάσει η μέση metal μπάντα για να φτάσει στο σημείο να βγει προς τα έξω είναι πολύ μεγάλη. Και οικονομικά και σε θέμα χρόνου. Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός και δεν εννοώ ότι η μία μπάντα κοιτάει να φάει τη θέση της άλλης ή να την ανταγωνιστεί άμεσα αλλά όταν έχεις ένα περιορισμένο κοινό και προσπαθείς να βγεις σε αυτό το κοινό, αναγκαστικά φτάνεις στο σημείο να ανταγωνίζεσαι τις υπόλοιπες μπάντες θέλεις δε θέλεις. Οπότε αυτό που προκύπτει είναι ότι οποιαδήποτε μπάντα προσπαθεί να κάνει την πρώτη της κίνηση θα αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Θέλει πάρα πολλά συνεχόμενα και σταθερά βήματα και πολλά χρόνια επιμονή ώστε η μπάντα να εδραιωθεί έστω και λίγο. Φυσικά, υπάρχει και ο παράγοντας «χρήματα» ο οποίος μπορεί να στο κάνει είτε πιο εύκολο είτε πιο δύσκολο. Μέχρι σε ένα σημείο το παιχνίδι είναι και λίγο pay to win. Πολλοί λένε ότι το να αγοράσεις slot και να παίξεις σε ένα φεστιβάλ είναι dirty play και ότι αν εγώ έχω άπειρα λεφτά και πάω και φτιάξω μια βιντεοκλιπάρα στο εξωτερικό και μου κάνει την παραγωγή ο Bogren, ο καλύτερος παραγωγός στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή, προφανώς και η μουσική μου θα ξεχωρίσει. Ή να ρίξω 10.000 ευρώ σε διαφήμιση οπότε σίγουρα θα είμαι πολλά βήματα μπροστά από τη μέση μπάντα που έχει συνολικό μπάτζετ για το δίσκο της 5.000 ευρώ για παράδειγμα. Οπότε σίγουρα παίζει τεράστιο ρόλο αυτό αφού μένουμε και στην Ελλάδα. Δεν μένουμε στη Φινλανδία που έχουν μισθό 3.000. Εδώ είναι ήδη μεγάλη πολυτέλεια για τον περισσότερο κόσμο το να έχει μια μπάντα στην οποία να μπορεί να βάζει λεφτά οπότε σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο. Μία μπάντα πρέπει να κάνει πολλά και σωστά βήματα για να φτάσει σε ένα καλό σημείο.
–Δεν υπάρχουν πολλές ελληνικές μπάντες που να ζούνε από αυτό. Και δεν αναφέρομαι απλά να βγάζουν τα έξοδα της μπάντας. Αλλά και τα μέλη να το κάνουν ως βασική δουλειά. Ίσως είναι οι ROTTING CHRIST, οι SCEPTICFLESH, οι SUICIDAL ANGELS και τέλος. Οπότε έχεις δίκιο που λες ότι το θέμα των χρημάτων είναι πολύ σημαντικό και χρειάζονται προσωπικοί πόροι για να ξεκινήσεις τουλάχιστον.
Α.Ν.: Και όχι μόνο να ξεκινήσεις. Ακόμα και οι AMON AMARTH, το 2004 είχαν βγάλει τα πολύ γνωστά τους τραγούδια όπως το «Pursuit Of Vikings» (μιλάμε για το άλμπουμ «Fate Of Norms») και το 2006 έβγαλαν και δεύτερη δισκάρα («With Oden On Our Side») και μόνο τότε, το 2008 ή το 2009 κατάφεραν να παρατήσουν τις δουλειές τους.
–Αυτό που λες στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο έντονο. Αν θέλεις να ζήσεις από αυτό θα πρέπει να βγεις στο εξωτερικό. Να είσαι 6 μήνες το χρόνο, που λέει ο λόγος, σε περιοδεία, όπως κάνουν οι SEPTICFLESH. Κάτι που δεν είναι εύκολο εκ των πραγμάτων.
Μ.Κ.: Νομίζω πρέπει να υπάρχει μια επικοινωνία με τον κόσμο. Και εσύ σα μουσικός βλέπεις μέχρι που ο κόσμος ανταποκρίνεται. Όταν λοιπόν βλέπεις μεγάλη ανταπόκριση, ενθουσιάζεσαι και μπορεί να συνεισφέρεις ακόμα περισσότερο. Αυτό που ανέφερες. Όχι υποχρεωτικά για εξάμηνη περιοδεία. Απλά να βγεις έξω να παίξεις. Για 1 μήνα ή και για 15 μέρες που δεν είναι τίποτα. Δεν είναι μόνο το χρηματικό. Πρέπει να νοιώσεις ότι υπάρχει ανταπόκριση. Την πρώτη φορά θα το κάνεις για την εμπειρία. Τη δεύτερη φορά όμως; Ο κόσμος όμως θα σου δώσει το vibe να μπεις όλο και πιο μέσα. Και χρηματικά αλλά και να εμπλακείς εσύ ο ίδιος.
–Είναι και το θέμα των logistics πλέον. Ειδικά μετά την πανδημία έχει δυσκολέψει πολύ το θέμα των περιοδειών. Και όσον αφορά το κόστος αλλά και όσον αφορά την ευκολία να μετακινηθεί κάποιος. Μεγάλες μπάντες του εξωτερικού ακυρώνουν ολόκληρες περιοδείες γιατί δεν τους βγαίνουν τα νούμερα.
Μ.Κ.: Όπως είπες και εσύ πολύ σωστά προηγουμένως δεν υπάρχει επαγγελματίας (δηλαδή να ζει από αυτό) metal μουσικός στην Ελλάδα με ελάχιστες εξαιρέσεις. Δεν υπάρχει σαν επάγγελμα. Και μουσικός να είσαι, τα έσοδά σου έρχονται από αλλού.
–Θα πρέπει να κάνεις 3-4 πράγματα μαζί. Και δυστυχώς δεν υπάρχει και βοήθεια από πουθενά. Στη Φινλανδία για παράδειγμα το κράτος χρηματοδοτεί τους μουσικούς και γενικά τους καλλιτέχνες για να δημιουργούν απερίσπαστοι. Οι WARDRUNA για παράδειγμα που έπαιξαν πέρυσι στο Ηρώδειο χρηματοδοτήθηκαν από το αντίστοιχο Υπουργείο Πολιτισμού της χώρας τους. Αυτό δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Οι SEPTICFLESH θέλουν πάρα πολύ να διοργανώσουν μία συναυλία με χορωδία και ορχήστρα όπως έκαναν στο Μεξικό και δεν βρίσκουν ανταπόκριση.
Α.Ν.: Δεν υπάρχουν για τη metal! Γιατί για άλλα είδη μουσικής τα λεφτά βρίσκονται αμέσως.
Μ.Κ.: Δεν έχουμε και εμείς την κουλτούρα να ακούσουμε και να στηρίξουμε κάτι διαφορετικό. Είμαστε λίγο σκεπτικιστές απέναντι στο καινούργιο. Και εμείς οι ίδιοι πρέπει να δείξουμε ενδιαφέρον για κάτι διαφορετικό και δεν αναφέρομαι απλά στον μεταλά που θα ακούσει μια άλλη metal μπάντα. Δεν θέλουμε να ξεφύγουμε από τη συνήθεια, από το βόλεμά μας. Σαν κράτος δυσκολευόμαστε να ασχοληθούμε με άλλα θέματα που έχουν πολύ μεγαλύτερη προτεραιότητα όπως η υγεία, η ασφάλεια, η παιδεία. Ο πολιτισμός μάλλον δεν είναι καν στις προτεραιότητες. Αν εμείς που θέλουμε να αποτελούμε κομμάτι του πολιτισμού είμαστε και μεταξύ μας σκεπτικιστές, πώς θέλουμε να πείσουμε το κράτος να ασχοληθεί μαζί μας;
–Ένα θέμα που έχει προκαλέσει ανησυχία είναι η χρησιμοποίηση όλο και περισσότερο της AI και στη μουσική πλέον. Τόσο στο εικαστικό κομμάτι (π.χ. εξώφυλλα δίσκων) όσο και στην ίδια τη μουσική. Πώς βλέπετε αυτές τις εξελίξεις; Μπορεί η ΑΙ να αποτελέσει κίνδυνο για τη μουσική;
Μ.Κ.: Αυτό είναι μια φυσική συνέχεια της γρήγορης κατανάλωσης και του αυτοματισμού. Πράγματι υπάρχει κίνδυνος αλλά τι κίνδυνος; Είναι μια φυσική εξέλιξη. Αν είναι ο μέσος ακροατής να μη δίνει σημασία σε αυτά που ακούει, δεν είναι το AI εκείνο που θα με κάνει εμένα να μην ακουστώ ποτέ. Και όπως αυτή τη στιγμή ανταγωνιστής μου είναι ο οποιοσδήποτε που κυκλοφορεί το οτιδήποτε σε μια πλατφόρμα, έτσι θα είναι και το AI. Αυτό που βλέπω εγώ τελικά με το AI είναι κάτι αντίστοιχο με ότι έγινε πριν χρόνια με τις γραμμές παραγωγής αυτοκινήτων όταν ξαφνικά οι Ιάπωνες μπήκαν στο παιχνίδι και γέμισαν τον κόσμο με πολύ φθηνά αυτοκίνητα και έμειναν οι άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες να πουλήσουν στον εκλεπτυσμένο καταναλωτή. Άρα τι θα έχουμε ξαφνικά; Θα έχουμε ακροατές δύο ταχυτήτων. Αυτούς που θα θέλουν γρήγορη κατανάλωση και θα παίρνουν τη μουσική τους από το AI και τους πιο εκλεπτυσμένους που θα παίρνουν τη μουσική τους με τον παραδοσιακό τρόπο. Είναι αρνητικό αλλά στη μουσική και γενικότερα στην πληροφορία είναι μια εξέλιξη που δεν μπορούμε να τη σταματήσουμε. Το AI μπαίνει στο παιχνίδι και μπορεί να δώσει ακόμα περισσότερη πληροφορία, ακόμα πιο εύκολα, πιο φθηνά και τελικά ο ακροατής παίρνει κάτι που το έπαιρνε έτσι κι αλλιώς είτε πειρατικά είτε χωρίς ιδιαίτερο κόστος, μπουκώνει και οι λίγοι που θα μείνουν ίσως θα επιλέξουν να δώσουν κάτι παραπάνω για να πάρουν κάτι πιο εκλεπτυσμένο.
A.N.: Πάνω κάτω θα συμφωνήσω με αυτά που λέει ο Μιχάλης και θα πω και εγώ κάποιες αμφιλεγόμενες απόψεις. Καταρχάς, η βιομηχανοποίηση της μουσικής και η αυτοματοποίηση της σύνθεσης είναι κάτι που υπάρχει ήδη. Τώρα, αν το κάνει ο υπολογιστής ή αν το κάνει το επιτελείο του Kanye West εμένα προσωπικά δε με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Δεν πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή οι υπολογιστές είναι σε θέση να φτιάξουν ένα ολοκληρωμένο κομμάτι της προκοπής. Δηλαδή, ότι προσπάθειες έχω ακούσει μου προκάλεσαν γέλιο. Αυτός που συγκαταλέγεται στο πολύ generic κοινό που δεν ασχολείται με τη μουσική και την έχει σα background όταν πηγαίνει στη δουλειά του ή όταν κάνει άλλες δουλειές, και υπάρχουν πολλοί τέτοιοι άνθρωποι, δε νομίζω ότι ακόμα και αυτόν είναι σε θέση να τον ξεγελάσει ο υπολογιστής. Σε 5-10 χρόνια που μπορεί να έχουν εξελιχθεί τα AI μοντέλα και να έχουν φτάσει σε ένα καλύτερο σημείο ίσως αλλά και πάλι η μουσική είναι τόσο χιλιοπαιγμένη, όλες οι ιδέες έχουν παιχτεί από το 1920 και αυτό που κάνουμε εδώ και 100 χρόνια είναι να αναμασάμε ιδέες με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά είδη ενώ κατά βάθος όλα έχουν ήδη παιχτεί. Οπότε, θα έρθει ο υπολογιστής, θα αναμασήσει και αυτός και εν τέλει δεν πιστεύω ότι θα έχει πραγματική επίπτωση. Να το πω και αλλιώς… η ανθρώπινη ευφυΐα και το ταλέντο που χρειάζεται για να γράψεις καλή μουσική δεν πρόκειται ποτέ να αντικατασταθεί από AI. Δεν είναι όπως η φωτογραφία, που το AI μπορεί να πάρει τη φωτογραφία και να σου φτιάξει ότι θες. Είναι όπως ένας πίνακας του Πικάσο. Δεν μπορεί το AI να φτιάξει έναν πίνακα του Πικάσο και ούτε πρόκειται ποτέ να μπορέσει να φτιάξει έναν πίνακα του Πικάσο. Η μουσική μπαίνει σε αυτή την κατηγορία, των πραγμάτων που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από τον υπολογιστή. Ακόμα και αν φτάσουμε στο 2500 και βγει ένας υπολογιστής ο οποίος θα είναι σούπερ εξελιγμένος, δεν νομίζω ότι θα μπορέσει ποτέ να γράψει μια συμφωνία του Μότσαρτ ή του Μπετόβεν γιατί ο υπολογιστής από τη φύση του δεν είναι σχεδιασμένος να κάνει αυτό. Οπότε δεν θεωρώ ότι το AI πρόκειται να παραγκωνίσει και να φάει δουλειές σε μπάντες. Δεν έχει νόημα να το συζητάμε αυτό τη στιγμή που υπάρχουν τόσες ατελείωτες μπάντες όλων των ειδών, οι οποίες παίζουν ένα βιομηχανοποιημένο πράγμα που βγαίνει από επιτελεία μέσα στη θολούρα της λογικής ότι πρέπει να παίξουμε κάτι γιατί αυτό πουλάει αυτή τη στιγμή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν είχε βγει η μόδα του Stoner όπου υπήρχαν 10 καλές μπάντες που έπαιζαν ωραία μουσική και υπήρχαν ακόμα 100 μπάντες κάτω από αυτές οι οποίες αναμασούσαν τη μουσική που έπαιζαν αυτοί 10 και αυτά που είχαν παίξει πριν κάποια χρόνια αυτοί οι 10, όταν το Stoner δεν ήταν της μόδας και τελικά έφτιαξαν μια generic σούπα.
–Μακάρι να ισχύσει αυτό που λες. Εγώ δεν είμαι τόσο αισιόδοξος για να πω την αλήθεια υπό την έννοια ότι θα πλημμυρίσει η αγορά με φτιαχτή μουσική με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χώρος πλέον στους κανονικούς μουσικούς να δημιουργούν και να χάσουν το κίνητρό τους.
Α.Ν.: Το βλέπεις λίγο από την ανάποδη. Πιστεύεις ότι υπάρχει κίνητρο για κάποιον να βάλει έναν υπολογιστή να δημιουργήσει ένα τραγούδι; Νομίζω ότι είναι πιο φτηνό να πάρεις έναν κανονικό καλλιτέχνη και να τον βάλεις να γράψει μουσική και να την εκμεταλλευτείς εμπορικά εκτός αν πάμε στη φάση της παραγωγής, μίξης που είναι κάτι διαφορετικό. Είναι άλλη τέχνη. Αλλά αυτή τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι μουσικοί που είναι στην αφάνεια, είναι πιο οικονομικό να βρεις κάποιον και να του πεις να σου γράψει ένα κομμάτι παρά να πάρεις έναν σούπερ υπολογιστή ΑΙ και να φτιάξεις από την αρχή ένα κομμάτι. Για να βγάλει ένα αποτέλεσμα που να ψιλοπαλεύεται. Αυτό δεν έχει λεφτά και οι μεγάλες εταιρίες που ελέγχουν τέτοια προγράμματα πάνε εκεί που είναι τα λεφτά.
Μ.Κ.: Ο Άρης αυτή τη στιγμή περιγράφει μια φωτογραφία της στιγμής και ίσως κάτι που μπορεί να γίνει στο κοντινό μέλλον. Εγώ δεν απορρίπτω μία μελλοντική πραγματικότητα που το AI θα φτάσει σε αυτό το σημείο όπου το AI θα μπορεί να ανταγωνιστεί έναν πραγματικό καλλιτέχνη ίσως όχι για να δημιουργεί το ένα, το ανεπανάληπτο που θα το θυμόμαστε στην ιστορία αφού δεν μιλάμε για αυτό το επίπεδο. Σαν ακροατής, αυτό που θέλω είναι να μου δημιουργεί αυτό το πράγμα που ακούω ένα συναίσθημα. Συνήθως αυτό που μου το δημιουργεί το συναίσθημα πηγάζει από ένα άλλο συναίσθημα. Αυτό που είχε ο δημιουργός όταν έγραφε ένα τραγούδι φέρνοντας αυτές τις συνθήκες να συναντηθούν. Τη μουσική, τους στίχους και αργότερα τον ενορχηστρωτή για να βγει ένα αποτέλεσμα. Αυτό εμένα μου δημιουργεί ένα συναίσθημα που μεταφέρεται από τον δημιουργό σε εμένα. Δεν μπορώ βέβαια να αποκλείσω κάποια στιγμή στο μέλλον, χωρίς όμως να μπορώ να το τοποθετήσω χρονικά στο πόσο μακρινό μέλλον γιατί η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι εκθετική, να δημιουργηθεί ένα τόσο εξελιγμένο AI που θα βιώνει τα δικά του δευτερογενή συναισθήματα ώστε να δημιουργήσει ένα τέτοιο τραγούδι. Δεν ξέρω αν αυτό θα είναι συμβατό με τα δικά μου συναισθήματα. Επίσης, όσον αφορά το θέμα του ανταγωνισμού που βιώνουμε και θα βιώνουμε στο μέλλον, θα επαναλάβω αυτό που είπε νωρίτερα ο Άρης πολύ σωστά. Ότι θα θέλαμε τα ρεφρέν μας, οι μελωδίες μας να αφορούν πολύ κόσμο και να μένουν στο μυαλό. Παρόλα αυτά, έχουμε πλήρη γνώση σε ποιο είδος μουσικής ανήκουμε. Δεν είμαστε pop, και όταν λέω pop εννοώ να ακολουθήσουμε τη νόρμα, άρα τελικά εμείς σε ποιους απευθυνόμαστε; Απευθυνόμαστε σε ανθρώπους που είναι σαν εμάς και σε ανθρώπους που ψάχνουν αυτό που περιέγραψα προηγουμένως. Οπότε ίσως αν το AI μπει στη ζωή μας όταν εμείς θα είμαστε ενεργοί στη μουσική σύνθεση, να μας αφορά λιγότερο απ’ όσο θα αφορά κάποιο άλλο είδος που ίσως να έχει άλλα κίνητρα από πίσω. Πιο μαθηματικά κίνητρα. Οπότε ναι, θα έρθω ανάμεσά σας και θα πω ότι βλέπω την εξέλιξη του AI και ένα μέρος του πληθυσμού που δεν θα έχει κίνητρο να εμπλακεί με τη μουσική. Απλά θεωρώ ότι εγώ δεν ανήκω σε αυτό το κομμάτι αφού η μουσική που εμένα με ενδιαφέρει και εγώ θέλω να γράψω και να δείξω μέσα από τις μπάντες στις οποίες συμμετέχω νομίζω απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν θα δώσουν τόσο βάση στο AI.
-Ας επιστρέψουμε λίγο στη δική σας μουσική και στο πρώτο σας ολοκληρωμένο άλμπουμ. Πείτε μου κάποια πράγματα για αυτό.
Α.Ν.: Ο στόχος είναι να κυκλοφορήσει αρχές του 2025. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε φάση σύνθεσης. Το υλικό θα κινηθεί στα μουσικά πλαίσια που παρουσιάσαμε στο «The Beginning» κυρίως αφού οι προηγούμενες 5 συνθέσεις ήταν με άλλη φωνή οπότε είχαν δημιουργηθεί έτσι ώστε να πλαισιώσουν και τη συγκεκριμένη φωνή. Αυτό σημαίνει δυνατά ρεφρέν, χορωδιακά, συμφωνικά όσο μπορούμε. Θα προσπαθήσουμε να βάλουμε όσα περισσότερα φυσικά όργανα μπορέσουμε, όπως κάποιο βιολί ή κάποιο χάλκινο ή χορωδία. Δεν έχουμε πολλές άλλες πληροφορίες ακόμα αφού είμαστε σε αυτή τη φάση και όλα τα υπόλοιπα έχουν παραγκωνιστεί. Μόλις φτάσουμε στο σημείο να έχουμε 9-10 κομμάτια έτοιμα και ξέρουμε ότι το υλικό μας είναι αυτό, θα το ακούσουμε ξανά, θα δούμε πόσο ολοκληρωμένο είναι και πόσο πιστεύουμε σε αυτό και θα κάνουμε και τις υπόλοιπες κινήσεις, να βρούμε δισκογραφική, ποιος θα κάνει την παραγωγή, πόσα λεφτά θα δώσουμε σε βίντεο κλιπ, εξώφυλλα κτλ. Οπότε όλα είναι λίγο ρευστά ακόμα. Δύσκολα θα βρεις άλλωστε εταιρεία να ασχοληθεί όταν έχεις βγάλει ένα EP ή ακόμα και ένα demo. Συνήθως θέλουν να τους παρουσιάσεις ολοκληρωμένη δουλειά μαζί με ένα βίντεο κλιπ για να ασχοληθούν σοβαρά μαζί σου. Οπότε είναι νωρίς ακόμα.
–Τι να περιμένουμε στο άμεσο μέλλον από τους DEMORALIZE; Ποια είναι τα σχέδιά σας πέρα από το άλμπουμ που ετοιμάζετε;
Μ.Κ.: Κλεισμένο live δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή αλλά μιλάμε με κάποιους ανθρώπους που θα θέλαμε να παίξουμε μαζί και υπάρχει μια θετική προδιάθεση. Σε αυτό πραγματικά βοήθησε και το METALDAYS αφού μας άκουσαν κάποιοι άνθρωποι. Θα θέλαμε να κάνουμε κάτι πριν το καλοκαίρι αλλά θα του δούμε. Ο στόχος είναι πάντα να είμαστε ενεργοί αλλά λόγω της φάσης που είναι η μπάντα αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι μόνοι μας. Εξαρτιόμαστε και από άλλους παράγοντες.
-Νομίζω τα έχουμε καλύψει όλα και με το παραπάνω! Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και πάλι για το χρόνο σας και ελπίζω να τα πούμε και από κοντά σύντομα σε κάποιο από τα επόμενα live σας!
Μ.Κ.: Εμείς ευχαριστούμε για το χρόνο σου και που μας έβαλες στη διαδικασία να σκεφτούμε και κάποια πράγματα πέρα από τα αυστηρά θέματα που απασχολούν μια μπάντα!
Συνέντευξη: Κώστας Μπουντούκος
Σχεδιασμός και Επιμέλεια Συνέντευξης: Κώστας Μπουντούκος
Ημερομηνία: 1 Μαΐου 2024
Διαδικτυακός Σύνδεσμος: DEMORALIZE – Επίσημη Σελίδα
Copyright © 2024 by THEGALLERY.GR
