Το να γράφεις στο thegallery.gr για το σινεμά και για τα τις πολιτισμικές του παρενέργειες, μπορεί να είναι πραγματικά ένας full time πονοκέφαλος. Υπάρχουν άπειρες ταινίες που είναι σημαντικές, ακόμα περισσότερες που έχουν καταχωρηθεί ως «οι αγαπημένες του κοινού», υπάρχουν ριζοσπαστικές καλλιτεχνικές προσπάθειες και πειραματικά μικρού μήκους δίπλα στα γοητευτικά «κλασικά». Από που να το πιάσεις… Πώς όμως μπορεί κανείς να αντισταθεί σε ταινία κινουμένων σχεδίων που λέγεται “Heavy Metal” (1981); Δηλαδή…. Ρε φίλε, ΛΕΓΕΤΑΙ “Heavy Metal”…

Πρώτη φορά που είδα το φιλμ ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 90. Σε βιντεοκασέτα εννοείται και ο έφηβος εαυτός μου περίμενε να δει “ jeans and leather not cracker jack clothes ” (ναι, μόλις κουόταρα Manowar…), μακριά μαλλιά, sexy κορίτσια και ένα εκρηκτικό soundtrack. Ε, όπως λένε «να ελπίζεις για το καλύτερο, αλλά να κρατάς μικρό καλάθι»… Αν και για τα sexy κορίτσια, δεν μπορώ να παραπονεθώ η αλήθεια είναι…

Περί τίνος πρόκειται λοιπόν; Στην ταινία υπάρχουν οκτώ υποκεφάλαια για ένα σύνολο έξι ιστοριών, ας πούμε, χωρίς να υπολογίζουμε τον πρόλογο και τον επίλογο. Σε όλες τις ιστορίες αφηγητής είναι το Loc-Nar, μια εξωγήινη πράσινη κρυστάλλινη σφαίρα που την έφερε στη γη ένας αστροναύτης ως δώρο για την κόρη του. Το μόνο συνδετικό στοιχείο μεταξύ των διαφόρων ιστοριών είναι το Loc-Nar, ως ο «κρυφός» πρωταγωνιστής που χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του προκειμένου να διαφθείρει κάθε τι αγνό παντού στο σύμπαν.

Όταν τελείωσε το φιλμ το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν «κομματάρα το Mob Rules, ποιος στο διάολο είναι ο Elmer Bernstein;». Πού πήγε το χεβυμεταλλικό μου όραμα και τέλος πάντων πού είναι η Heavy Metal μουσική γενικά στην ταινία; Ε λοιπόν μια κάποια απάντηση πήρα μερικές δεκαετίες μπροστά όταν έπεσε στα χέρια μου ένα παλιό κόμικ από το 1974. Ήταν η χρονιά που οι United Humanoids ή αλλιώς Les Humanoides Associés όπως αρέσκονταν να αποκαλούνται οι τέσσερεις Γάλλοι φίλοι, κυκλοφορούν το περιοδικό Métal Hurlant, μια ανθολογία κόμιξ επιστημονικής φαντασίας και τρόμου που έμελλε να σημαδέψει την pop κουλτούρα. Η καλλιτεχνική ιδιοφυία Jean Giraud, ή όπως ήταν το ψευδώνυμό του Moebius, υπήρξε ένας από τους τέσσερεις και μέσα από τις σελίδες του περιοδικού θα έθετε τον αισθητικό θεμέλιο λίθο για το Cyberpunk και γενικά τη νέα εποχή του Sci-Fi (για περισσότερα σχετικά δες το άρθρο μου για το Blade Runner στο thegallery.gr).

To 1977 ο Αμερικάνος εκδότης Leonard Mogel εκδίδει το κόμικ Heavy Metal, μια αμερικάνικη έκδοση του Métal Hurlant, η οποία βασικά μετέφραζε και αναπαρήγαγε τα σκίτσα της γαλλικής έκδοσης και η ταινία του 1981 ακολούθησε με παραγωγό επίσης τον Mogel. Κι αυτό εξηγεί πολλά. Το φιλμ ήταν μέσες-άκρες βασισμένο στην αμερικάνικη version του κόμικ και αποτελούσε σύμφωνα με το Wikipedia «μια ανθολογία διαφόρων ιστοριών Sci-Fi και fantasy που εμπνεύστηκαν από το περιοδικό Heavy Metal, αλλά και άλλων που δημιουργήθηκαν ειδικά για την ταινία».

Το film είχε ένα budget της τάξης των 10 εκατομμυρίων δολαρίων και βλέποντας το τελικό αποτέλεσμα είναι να αναρωτιέται κανείς πόσο μεγάλο μέρος από αυτά τα χρήματα διατέθηκαν για την κοκαΐνη των σχεδιαστών του… Το animation δεν έφτανε ούτε στο ελάχιστο την ποιότητα του Γιαπωνέζικου αντίστοιχου της προηγούμενης δεκαετίας. Το σενάριο, στο οποίο θα αναφερθώ εκτενώς σε λίγο, δεν έβγαζε και φοβερό νόημα και το score ακόμα κι αν ήταν πραγματικά ενδιαφέρον, ήταν ηχητικά άσχετο με τον τίτλο της ταινίας και το μουσικό είδος στο οποίο ξεκάθαρα παρέπεμπε… Είμαστε στο 1981 και δεν υπάρχει ούτε ένα τραγούδι που να αντιπροσωπεύει ξεκάθαρα το  NWΟBHM για τ ’όνομα του θεού!
Από την άλλη, η ταινία είναι αλήθεια πως ακτινοβολεί μια κάποια γοητεία και το να κάτσει κανείς να τη δει σίγουρα αποτελεί κινηματογραφική εμπειρία.

Πίσω λοιπόν εκεί που είχαμε αφήσει την ταινία μας, βρίσκουμε το Loc-Nar που αφού σκότωσε μόλις τον αστροναύτη Grimaldi, υποχρεώνει τη μικρή κόρη του να κοιτάξει «μέσα του» κι έτσι ξεκινά η πρώτη μας ιστορία.

Harry Canyon

Στη δυστοπική Νέα Υόρκη του 2031, ένας οδηγός ταξί βρίσκεται ανάμεσα σε μια πανέμορφη γυναίκα και σε έναν γκάνγκστερ που προσπαθεί να αποκτήσει μια παράξενη πράσινη σφαίρα που η πρώτη έχει στην κατοχή της. Η sexy κυρία μετά από πιέσεις, θα συμφωνήσει τελικά να πουλήσει τη σφαίρα στον γκάνγκστερ με τη βοήθεια του εραστή της που δεν είναι άλλος από τον ταξιτζή μας.

Den

Ένας έφηβος βρίσκει έναν «πράσινο μετεωρίτη» (το Loc-Nar) και το βάζει σε περίοπτη θέση στο δωμάτιό του. Ένα βράδυ, την ώρα που διεξήγαγε ένα σχολικό πείραμα ηλεκτρισμού, το Loc-Nar ενεργοποιείται και αφού τον μεταμορφώνει σε ένα μυώδη ενήλικα τον τηλεμεταφέρει σε μια άλλη πραγματικότητα όπου θα ζήσει τη ζωή ενός ήρωα και θα κάνει επιτέλους sex… δυο φορές σε μια μέρα!

Captain Stern

Στην επόμενη ιστορία μας μεταφερόμαστε σε έναν διαστημικό σταθμό όπου ο captain Lincoln, περνάει από δίκη κατηγορούμενος για πολλαπλά εγκλήματα. Παρ’ όλ’ αυτά είναι χαλαρός και αισιόδοξος καθώς έχει υποσχεθεί να δωροδοκήσει έναν βασικό μάρτυρα, τον κύριο Hanover Fiste (το όνομα αναφέρεται στην ιδιωματική αγγλική φράση hand over fist που σημαίνει δωροδοκία). Ο Fiste καλείται από τον εισαγγελέα να καταθέσει, αλλά η κατάθεσή του αρχίζει να μεταβάλλεται από υπερασπιστική σε καταγγελτική όταν το Loc-Nar τον μεταμορφώνει σε… Hulk.

B-17

Ένα βομβαρδιστικό B-17 του Β’ Π.Π., το Pacific Pearl, ολοκληρώνει μια δύσκολη επίθεση έχοντας υποστεί σοβαρές βλάβες και ανθρώπινες απώλειες. Όπως έχει πάρει το δρόμο του γυρισμού, ο συγκυβερνήτης σηκώνεται από το πιλοτήριο κ κατευθύνεται προς το πίσω μέρος του πολεμικού αεροσκάφους για να τσεκάρει το πλήρωμα. Εκεί δεν βρίσκει παρά μόνο πτώματα, αλλά ταυτόχρονα παρατηρεί ότι το Loc-Nar καταδιώκει το αεροπλάνο του. Ενημερώνει αμέσως τον πιλότο και επιστρέφει στο cockpit την ώρα που το Loc-Nar εισβάλει στο αεροπλάνο και μετατρέπει σε zombies το νεκρό πλήρωμα

So Beautiful & So Dangerous

Η Gloria μια πανέμορφη νεαρή γραμματέας πέφτει θύμα απαγωγής από εξωγήινους κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου στο αμερικανικό πεντάγωνο. Μετά από ένα πολύ επιτυχημένο σεξ με τον Anrak, το robot του διαστημοπλοίου που την απήγαγε, καταλήγει σε έναν τεράστιο διαστημικό σταθμό να πρέπει να επεξεργαστεί μια κάπως ιδιαίτερη πρόταση γάμου.

Taarna

Στην τελευταία ιστορία, το Loc-Nar σε μέγεθος γιγάντιου μετεωρίτη, πέφτει σε ένα ηφαίστειο ενός φιλήσυχου πλανήτη. Η παρουσία του έλκει τον ντόπιο πληθυσμό και καθώς το ηφαίστειο εκρήγνυται μέσα στο πλήθος, μια πράσινη λάβα μεταλλάσσει  το πλήθος σε έναν αιμοδιψή στρατό. Οι μεταλλαγμένοι πολιορκούν την πόλη την ώρα που στο παλάτι οι επικεφαλής της καλούν τηλεπαθητικά σε βοήθεια τους Taarkians, μια φυλή πολεμιστών με τους οποίους είχαν πριν αιώνες συμμαχήσει. Η πόλη τελικά θα πέσει, αλλά η Taarna, η τελευταία γυναίκα πολεμιστής των Taarkian θα προστρέξει σε βοήθεια έστω και καθυστερημένα. Καβαλώντας έναν πτεροδάκτυλο θα εκδικηθεί την πόλη και θα σκοτώσει τον αρχηγό των μεταλλαγμένων θυσιάζοντας τελικά τον εαυτό της.

Στον επίλογο της ταινίας, το Loc-Nar που τρομοκρατούσε το κορίτσι τελικά εκρήγνυται καταστρέφοντας τα πάντα γύρω. Ο αναγεννημένος πτεροδάκτυλος της Taarna εμφανίζεται έξω από το κατεστραμμένο σπίτι και το κορίτσι που έχει διασωθεί τον καβαλικεύει και πετάει μαζί του μακριά. Τότε μας αποκαλύπτεται ότι η μικρή είναι η μετεμψύχωση της Taarna καθώς τα μαλλιά της ασπρίζουν και βλέπουμε ένα ξίφος να σχηματίζεται στο λαιμό της, το σύμβολο της φυλής των Taarkians.

Τα trivia

Υπάρχει ένα περίεργο κενό ανάμεσα στην ιστορία με τη δίκη του captain Stern και του βομβαρδιστικού B-17. Παρά τη χαλαρή δομή του, το φιλμ πάντα παρουσιάζει το Loc-Nar να περνάει με κάποιον τρόπο από τη μια ιστορία στην άλλη, αλλά δεν υπάρχει σαφής σύνδεση ανάμεσα στην 3^η και την 4^η ιστορία. Στην βιντεοκασέτα που είχε βγει το 1996, υπήρχε ένα τελευταίο κεφάλαιο που ακολουθούσε μετά τους τίτλους τέλους, ένα απόσπασμα που δεν είχε συμπεριληφθεί στην κινηματογραφική έκδοση του 1981.

Το απόσπασμα δεν είναι άλλο από το Neverwhere Land, μια ιστορία που περιγράφει την επιρροή του Loc-Nar στην εξέλιξη ενός ολόκληρου πλανήτη από τη στιγμή που πέφτοντας στη θάλασσα επέδρασσε στη δημιουργία ζωής μέχρι την ανάπτυξη μιας κοινωνίας που πέρασε από μια βιομηχανική επανάσταση σε έναν παγκόσμιο πόλεμο. Η μουσική στο ωραιότερο κατά τη γνώμη μου απόσπασμα του φιλμ ήταν αρχικά μια λούπα από το τραγούδι Time των Pink Floyd, αλλά τελικά σε όλες τις εκδόσεις της ταινίας σε VHS, DVD και Blu-ray περιλαμβάνεται η version με το Passachaglia του Krzysztof Penderecki.

Όπως και στο πρώτο τεύχος του περιοδικού έτσι και στο φιλμ, το αναδυόμενο τέρας που πολεμάει ο Den λέγεται «Uhluhtc», που είναι το «Cthulhu» ανάποδα, μια ξεκάθαρη αναφορά στη μυθολογία του H.P. Lovecraft.

Καθώς ο στρατός των βαρβάρων μεταλλαγμένων καταστρέφει την πόλη Kraan στην τελευταία ιστορία της ταινίας, το κτίριο στο οποίο βρίσκεται το συμβούλιο των επικεφαλής μοιάζει με τα «κράνη» που φορούν οι πιλότοι στο εξώφυλλο του δίσκου των Black Sabbath, Never Say Die (1978). Ήταν το τελευταίο άλμπουμ που το θρυλικό συγκρότημα κυκλοφόρησε με τραγουδιστή τον Ozzy Osbourne, ο οποίος αποχώρησε για να ακολουθήσει σόλο καριέρα. Οι Sabbath με front man πια τον Ronnie James Dio, συμβάλλουν στο φιλμ με τα τραγούδια E5150 και Mob Rules. Η version του Mob Rules που ακούμε στην ταινία είναι πρώιμο demo και η μπάντα θα το επανηχογραφήσει για την κυκλοφορία του ομώνυμου άλμπουμ της, που βγαίνει την ίδια χρονιά με την ταινία, το 1981.

Η ταινία Heavy Metal διακωμωδείται από το South Park στη 12^η σαιζόν της σειράς στο επεισόδιο που ονομάζεται South Park : Major Boobage (2008). Στο εν λόγω επεισόδιο ο Kenny «την ακούει» κάνοντας κατάχρηση ούρων γάτας και έχει διάφορες παραισθήσεις που χρησιμοποιούν το ίδιο στυλ animation με το Heavy Metal καθώς και μέρος του soundtrack και πάμπολλες αναφορές στην ταινία.

Το Heavy Metal (1981) έχει κυκλοφορήσει σε συλλεκτικό DVD από τη Sony Pictures Home Entertainment το Νοέμβρη του 1999 και σε Blu-ray τον Ιούνη του 2011.

Soundtrack and Score

Το soundtrack της ταινίας κυκλοφόρησε το 1981 στις ΗΠΑ σε διπλό LP από τη Full Moon και την Asylum Records και από την Epic στην Ευρώπη. Περιλάμβανε 16 τραγούδια από καλλιτέχνες όπως οι Black Sabbath, οι Blue Oyster Cult, οι Nazareth, ο Stevie Nicks, οι Journey κ.α. Το soundtrack μοιάζει όπως και το φιλμ σαν μια περίεργη ανακατεμένη τσάντα, αλλά τελικά και τα δυο είναι μια τέλεια χρονοκάψουλα για να ταξιδέψει κανείς πίσω στην pop κουλτούρα των 70’s-80’s.

Κάτι ασυνήθιστο για την εποχή ήταν η κυκλοφορία σε LP και του score της ταινίας παράλληλα με το soundtrack. Το score που συνέθεσε και διηύθυνε ο Elmer Bernstein αποτελούσε το πρώτο έργο στην καριέρα του που ακούγεται  ένα ιδιαίτερο όργανο, το Ondes Martenot, που από τότε είναι χαρακτηριστικό της «μουσικής υπογραφής» του συνθέτη. Το Μάρτη του 2008, το περιοδικό Film Score Monthly θα κυκλοφορήσει σε CD μια νέα, πιο ολοκληρωμένη έκδοση της μουσικής του Berstein από την ταινία Heavy Metal.

Τελικά, για ποιον είναι αυτή η ταινία, σε ποιον ταιριάζει; Αν είσαι τύπος η τύπισσα που παίρνει τα πράγματα πάντα πολύ στα σοβαρά, σίγουρα δεν είναι για σένα. Το φιλμ ξεχειλίζει σεξισμό, κατάχρηση ναρκωτικών, η γραφή του είναι μονοδιάστατη και το animation στοιχειώδες. Είναι εντελώς παιδικό στο περιεχόμενό του και αισθητικά ξεπερασμένο. Αν είσαι όμως άνθρωπος που γουστάρει πρώιμους Manowar, αλλά το γεγονός αυτό δεν τον κάνει να πιστεύει κιόλας ότι οι γυναίκες πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σκλάβες του σεξ, είσαι αρκετά ώριμος για να την απολαύσεις.

Θέλω να πω, αν είσαι σε θέση να ξεχωρίζεις τη φαντασία από την πραγματικότητα, τη φαντασίωση από τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις, ΑΝ έχεις καταφέρει να ξεπεράσεις την συναισθηματική ηλικία των δεκατεσσάρων ετών… αλλά την ίδια στιγμή γουστάρεις να σκάβεις μέσα σε κασέτες demo και underground κυκλοφορίες από τα 70s και τα 80s… αν ψάχνεις μπάντες που έχουν κάνει «μία μόνο ιστορική κυκλοφορία» και μετά εξαφανίστηκαν… αν θες να ρίξεις μια ματιά πίσω στην pop κουλτούρα στο πέρασμα από το 1970 στο 1980, αυτή η ταινία είναι εντελώς για σένα και πρέπει να τη δεις και να την απολαύσεις δίχως καμία ενοχή.

Κείμενο: Γιάννης Τζιάλλας
Διαδικτυακός Σύνδεσμος: Γιάννης Τζιάλλας – Επίσημη Σελίδα